Onze huizen mogen (bijna) geen energie meer verbruiken

Een richtlijn van de Europese Unie bepaalt dat vanaf 2021 alle nieuwe gebouwen in Europa ‘bijna-energieneutraal’ moeten zijn. Waarom deze richtlijn? En hoe kan die worden gerealiseerd?     

Gebouwen slorpen op dit moment 40% van de in Europa verbruikte energie op en zijn verantwoordelijk voor 36% van de uitstoot van broeikasgassen. De Europese Unie wil daarom tegen 2021 - in vergelijking met 1990 - de CO₂-uitstoot terugdringen met 20%. Tegen 2012 moet eveneens 20% van de verbruikte energie op hernieuwbare wijze worden geproduceerd.

In dit kader wil Europa dat alle nieuwe woningen, kantoorgebouwen, fabrieken, scholen,…  vanaf 2021 bijna-energieneutraal zijn. ‘... de (...) hoeveelheid energie die is vereist, dient in zeer aanzienlijke mate te worden geleverd uit hernieuwbare bronnen, en dient energie die ter plaatse of dichtbij uit hernieuwbare bronnen wordt geproduceerd te bevatten’, zo staat in de Europese Richtlijn 2010/31/EU te lezen. Woningen mogen vanaf 2021 bijna geen energie meer verbruiken, en het beetje energie dat ze nog nodig hebben (1 à 1,5 kW om de woning te verwarmen én om de nodige elektriciteit te leveren voor verlichting, elektrische toestellen, ...) moet worden opgewekt met hernieuwbare energie (warmtepomp, zonnepanelen,  microwarmtekrachtkoppeling, windenergie, biomassa …).  

Concreet

De verplichting om energieneutraal te bouwen betekent dat zal moeten worden geëvolueerd naar een peil tussen E30 en E10. Het E-peil is een maat voor de energiezuinigheid. Daarbij wordt niet alleen rekening gehouden met de mate waarin een woning is geïsoleerd, maar ook met de energiezuinigheid van de verwarmingsinstallatie, de sanitaire installaties en het ventilatiesysteem. Ook de manier waarop oververhitting wordt ingeperkt zit hierin vervat. Hoe lager het E-peil, hoe energiezuiniger een woning. In Vlaanderen mag het E-peil maximaal E80 bedragen. In Wallonië is dat nu E100, vanaf september 2011 wordt het E80. In Brussel geldt nu E90, vanaf 1 juli 2011 E70. 
Tegelijk worden de thermische isolatienormen aangescherpt. Zo zullen nieuwbouwwoningen vanaf 2021 een maximaal K-peil van 10 à 15 mogen hebben, in plaats van het huidige maximale K45-peil. Het K-peil is een maat voor het totale warmteverlies van een woning. Het houdt rekening met de warmteverliezen doorheen de buitenmuren, de daken, de vloeren, de vensters, ... en met de compactheid van het gebouw. Hoe lager het K-peil, hoe energiezuiniger een woning is.

Welk woningtype?

In tegenstelling tot bijvoorbeeld een passiefhuis is een bijna-nulenergiewoning niet echt een woningtype. Het resultaat kan immers op diverse manieren worden bereikt. Het is dus helemaal niet zo dat een nulenergiewoning de facto een passiefhuis is waarin de nodige energie wordt opgewekt met hernieuwbare bronnen. In principe kan ook een iets minder dik geïsoleerde woning of een woning die natuurlijk wordt geventileerd een nulenergiewoning zijn, als er maar genoeg hernieuwbare energie wordt voorzien.

Hoeveel isolatie?

In theorie gelden geen specifieke vereisten voor de isolatie, maar het spreekt voor zich dat een woning (minstens) moet worden geïsoleerd tot het niveau van een lage-energiewoning.

Welk energieverbruik?

In de Europese richtlijn staan geen normen. Om in aanmerking te komen voor een fiscale tegemoetkoming, moet een nulenergiewoning wel voldoen aan dezelfde voorwaarden als een passiefwoning.

Welk ventilatiesysteem?

Elk van de 4 ventilatietypes is toegelaten, van volledig natuurlijk tot volledig mechanisch.

Meerprijs?

Als de bijna-nulenergiewoning een passiefhuis is waarin voor de nog nodige energie een vorm van hernieuwbare energie wordt gebruikt, zal de meerprijs zich beperken tot de investering in bijvoorbeeld een zonneboiler en enkele fotovoltaïsche zonnepanelen. Reken daarvoor 17.500 à 25.000 euro.
Bij een andere optie, bijvoorbeeld een lage-energiewoning, zal meer moeten worden geïnvesteerd in bijvoorbeeld een groter aantal zonnepanelen,  maar spaar je de kost uit voor een (dure) balansventilatie uit. De totale meerprijs zal wellicht op ongeveer hetzelfde niveau liggen of zelfs wat lager dan de prijs van een passiefhuis. De laatste optie geeft wel geen belastingvermindering.

Premies?

Er worden nog steeds subsidies verleend voor het plaatsen van zonnecelpanelen (tussenkomsten en groenestroomcertificaten), maar deze worden in de nabije toekomst sterk afgebouwd.
Sinds 2010 bestaat een fiscale tegemoetkoming specifiek voor het bouwen van een nulenergiewoning: 1.660 euro per jaar (geïndexeerd), tien jaar lang. Om hiervoor in aanmerking te komen gelden drie voorwaarden.
1. De totale energievraag voor ruimteverwarming en koeling blijft beperkt tot 15 kWh/m2 geklimatiseerde vloeroppervlakte.
2. Bij een luchtdichtheidsproef (overeenkomstig de norm NBN EN 13829) met een drukverschil tussen binnen- en buitenomgeving van 50 pascal is het luchtverlies niet groter dan 60% van het volume van de woning per uur (n50 niet groter dan 0,6/uur).
3. De resterende energievraag voor ruimteverwarming en koeling moet volledig worden gecompenseerd door ter plaatse opgewekte hernieuwbare energie. De regering moet nog precies bepalen hoe de opwekking van hernieuwbare energie in aanmerking zal worden genomen (bijvoorbeeld verwarmingssystemen met warmtepompen of thermische zonnepanelen).

(Bron: C-magazine Chaffoteaux)