Erfgoedparel is klaar voor de toekomst

Wie het huis van Josephine, Alexander en zoon Otis betreedt, vergeet even tijd en ruimte. Wat ooit een bejaard pand was, voelt nu aan als een hedendaagse, warme cocon boordevol charme, authenticiteit, ruimtelijkheid én rust, en dat op een boogscheut van het hartje van Gent. De imposante inkomhal, de hoge plafonds, de originele moulures en de prachtige marmeren schouwen katapulteren je terug in de tijd, en tegelijk blikt de woning vooruit naar de toekomst. Precies zoals Josephine en Alexander voor ogen hadden.

Het koppel is niet aan zijn proefstuk toe. Zo’n 15 jaar geleden zette het een nieuwbouw in het groene, landelijke Vosselare. “Een vrijstaande, klassieke woning, in een residentiële woonwijk. Maar ik miste de drukte van de stad. Alexander wilde wel verhuizen, maar op één voorwaarde: het huis moest instapklaar zijn”, vertelt Josephine.

Ze gingen op zoek in de regio Gent, maar na twee jaar hadden ze nog niets gevonden. “Een kant-en-klaar huis met karakter, dat was ofwel onbetaalbaar ofwel niet te vinden. Om onze zoektocht te verruimen naar een iets meer ‘geleefde’ woning zijn we op een kijkdag hier terechtgekomen. Nog voor we een voet binnen hadden gezet, dachten we: misschien kan dit het worden. We hadden reeds twee huizen in de straat bezocht die afgewerkt waren, maar we zaten er ofwel naast qua biedingen ofwel was het te duur voor ons. Maar de straat en de omgeving bevielen ons, en het centrum van Gent was vlakbij.”

Het was liefde op het eerste gezicht. De troeven van het huis zijn dan ook niet ver te zoeken: het bezit tonnen karakter, biedt veel ruimte, is rustig gelegen en heeft bovendien een fraaie tuin. “Toen we binnenkwamen, zagen we de gang en al die authentieke elementen, en we waren direct verkocht. De vorige eigenaars – twee oudere mensen die verhuisden omdat de trappen voor hen niet meer haalbaar waren – hadden nooit echt verbouwd. Het huis was dus nog in een redelijk oorspronkelijke staat. Wat wel maakte dat er nog werk aan de winkel was. Het was dus allesbehalve instapklaar”, lacht Josephine.



De woning maakt deel uit van drie eclectische rijhuizen die bij elkaar horen. Ze zijn gebouwd rond 1900 en behoren tot het vastgesteld onroerend erfgoed van deze straat.

“De woning maakt deel uit van drie eclectische rijhuizen die bij elkaar horen”, vertelt Alexander. “Ze zijn gebouwd rond 1900, door Antverpia, een verzekeringsmaatschappij. De vorige eigenaars hebben eerst gehuurd, en in de jaren 90 hebben ze het huis kunnen kopen. Het maakt deel uit van het vastgesteld onroerend erfgoed van deze straat. Wat betekent dat we bepaalde zaken in eer moesten houden, wat we uiteraard ook van plan waren.”

Josephine en Alexander hadden voor de BENOvatie geen betere architect kunnen vragen dan Gorik Tanghe. “Dat was een no-brainer”, lacht Josephine. “Gorik is mijn schoonbroer. En hij is gespecialiseerd in erfgoedpanden. Dat is echt wel belangrijk bij een huis met zoveel authentieke elementen. Je kan die allemaal afsmijten, maar dan verlies je het karakter van de woning. Je hebt iemand nodig die weet wat kan en wat niet kan. Die de waardevolle elementen bewaart en er tegelijk voor kan zorgen dat het een hedendaagse woning wordt, conform de normen van vandaag.”

Gorik: “Het hoofdgebouw, met de vele mooie sierelementen, hebben we integraal behouden. De achterbouw daarentegen was vermoedelijk in de jaren 60 bijgebouwd met minderwaardige materialen en verkeerde in zeer slechte staat. Voor de vervanging zijn we heel nauwkeurig binnen het gabarit van de gemene muren met de buren links en rechts gebleven, zodat er daar geen aanpassingen moesten gebeuren. Het volume is identiek qua oppervlakte als de vroegere aanbouw, maar sluit qua hoogte en ruimtelijkheid aan bij de allure van het bestaande hoofdgebouw, waardoor alles een geheel wordt.”

Om de overstap tussen de leefruimte en de tuin niet te bruusk te maken, werd op een tussenniveau een royale betontrappenpartij voorzien. Voor een maximaal contact tussen de tuin en de leefruimte bestaat het schrijnwerk uit vouwdeuren die je over de hele breedte kan openen.

De volgende uitdaging was zoeken naar de beste overgang tussen de tuin en de leefruimte die een niveau hoger ligt. Om de overstap niet te bruusk te maken, werd op een tussenniveau een royale betontrappenpartij met een terras voorzien. Voor een maximaal contact tussen de tuin en de leefruimte bestaat het schrijnwerk uit vouwdeuren die je over de hele breedte kan openen. “In de vide van de keuken is het plafond zo’n 5 meter hoog, boven de eettafel 3 meter. We hadden het iets hoger willen hebben, maar voor de vouwramen was 3 meter de limiethoogte.”

De nieuwe aanbouw biedt ruim plaats aan een keuken en een lange eettafel. “Dat was een van de eerste dingen die ik zei: als we een nieuw huis hebben, wil ik een grote tafel”, zegt Josephine. “Ik vind dat gezellig: met een hele hoop mensen aan tafel zitten. En als we de dubbele deur tussen de keuken en de zithoek/speelkamer dichtdoen, kunnen de kinderen zich uitleven aan de voorkant en hebben we er geen last van.”

Maar de allerbeste vondst is toch wel de bureauruimte: een afgesloten beglaasd volume dat aansluit met het bestaande bordes en dat via een staalconstructie is opgehangen aan twee grote liggers. “We hebben hierover zeer lang gediscussieerd, omdat het eigenlijk een zeer dure ruimte is. Al dat glas, en dat moest nog eens mooi afgewerkt zijn … Maar het geeft echt wel een meerwaarde. De ene zit in het bureau, de andere is aan het koken, Otis maakt zijn huiswerk … We kunnen allemaal apart zitten, en toch connectie hebben met mekaar. Vanuit het bureau hebben we bovendien schuin uitzicht op het bijna 2,5 hectare grote Bijgaardepark. In de zomer is dat een groene partij, waardoor je het gevoel hebt dat je in de natuur woont in plaats van in een dichtbebouwd gebied.”

Josephine en Alexander wilden absoluut de authentieke ziel van het huis behouden. De 19de-eeuwse glazen deuren, de vloeren beneden en boven, de marmeren schouwen – ook die in de badkamer –, de plafonds, de moulures … alles is bewaard gebleven. “Dat heeft de zoektocht naar aannemers wel heel moeilijk gemaakt”, vertelt Alexander. “We hebben een loodgieter gehad die al na een halve dag heeft gebeld dat hij niet meer wilde komen. Hij had wellicht gedacht: ik ga hier van boven naar beneden kunnen kappen en slijpen, en ’t is gedaan. Maar wij wilden dat hij alle leidingen in een van de drie schouwen trok. Dat vroeg veel meer werk.”

Aan een woning met zoveel charme raak je niet zomaar, maar tegelijk kan je niet blind zijn voor de toekomst. Om de woning future proof te maken, werden de nuts- en elektriciteitsleidingen vernieuwd, in de keuken en de twee badkamers zitten nu ventilatieroosters, in de kelder buffert een nieuwe regenwaterput van 5.000 liter het water voor de toiletten – “niet voor de wasmachine, omdat er op enkele omliggende daken nog asbestleien liggen” –, de verlichting gebeurt met leds, en in de plaats van de twee gaskachels kwam centrale verwarming.

“We hebben alles echt wel grondig aangepakt, om een aantal jaren op ons gemak te zijn. Uiteraard was ook energiezuinigheid een prioriteit. We hebben geïsoleerd op plaatsen dat de isolatie rendeert. Van de voorgevel zijn we afgebleven. Dat is een zeer dik bakstenen pakket. We hebben wel de achtergevel geïsoleerd, met 14 cm EPS. Boven het bureau, op het plat dak van de Systimber-houtstapelbouw, liggen PIR-isolatieplaten van 10 cm dik in het afschot. Van het schuine dak hebben we de asbestleien weggenomen en met 12 cm PIR-platen een sarkingdak gerealiseerd. De dakbedekking bestaat uit antracietkleurige kleidakpannen.”

Josephine is zelfstandig hr-consultant, Alexander werkt al sinds 2011 als ICT’er bij Fluvius. Hij is daar vooral bezig met energietransitie. “Wij doen zelf ook mee aan energiedelen. Op ons dak liggen er negen zonnepanelen: vijf die op het oosten zijn georiënteerd, en vier op de westkant. Dat zorgt ervoor dat de zonopbrengst verdeeld is over de loop van de dag. We hebben het voordeel dat we regelmatig thuis werken en zoveel mogelijk alle zware verbruikers – wasmachine, vaatwasser … – overdag kunnen laten draaien. Want het voordeligst is zoveel mogelijk van de opgewekte energie zelf te verbruiken.

Maar zeker in de lente en de zomer heb je al rap overproductie. Dat teveel kan je verkopen aan je energieleverancier, maar de prijs per kilowattuur die je daarvoor als vergoeding van de leverancier krijgt, is veel minder dan de afnameprijs. Daarom delen we ons overschot aan energie met vrienden die geen zonnepanelen hebben. De prijs hebben we onderling afgesproken. Beide partijen hebben er voordeel bij een bedrag te kiezen dat ligt tussen de afnameprijs en de terugleveringsvergoeding van de leverancier. Stel dat de leverancier een afnameprijs van 20 heeft en een injectieprijs van 10, als de producent en de afnemer dan bijvoorbeeld 15 afspreken, doen ze alle twee profijt.”

Is Josephine nu wel tevreden, hier in Sint-Amandsberg? “Supertevreden. Het is hier heerlijk wonen. Overal dichtbij en toch in alle rust. Onze straat is eenrichtingsverkeer, er is geen sluipverkeer, in de tuin hebben we geen inkijk, te voet zijn we op een kwartiertje op de Korenmarkt, en in het weekend doen we al onze verplaatsingen met de fiets.” “Op dit moment hebben we nergens spijt over. Behalve misschien over de wifi-ontvangst”, lacht Alexander. “Door al dat staal is die nogal moeilijk. Maar dat heeft ook voordelen: als Otis in de tuin is, moet hij wel spelen in plaats van op zijn iPad te zitten …”

Tekst: Violette Goethals

Foto's: Patricia De Rycke Photography