Zo verlaag je je water- en energiefacturen

Kraantjeswater gebruiken we niet enkel voor sanitaire doeleinden (wassen, baden, douchen …), maar ook voor het bereiden van maaltijden (wassen van fruit en groenten, koken …). Van ons huishoudelijk energieverbruik gaat zo’n 15% naar het verwarmen van dat water. Bij een verbruik van 100 liter warm water per dag komt dat, afhankelijk van het gebruikte verwarmingssysteem, overeen met 300 à 900 euro aan energiekosten per jaar. Door rationeel met je warmwaterverbruik om te springen, bespaar je dubbel: zowel op water als op energie.

Een douche nemen in plaats van een bad is soms het eerste waaraan je denkt als je water en energie wil besparen. En terecht. Een gemiddeld bad van 120 liter kost drie keer zoveel water en energie als een douche van vijf minuten. Ook onder de douche kan je je water- en energieverbruik beperken. In de eerste plaats door minder warm, minder vaak en minder lang te douchen. Door een douche van 5 minuten te nemen in plaats van de gemiddelde 9 minuten bespaart een doorsnee huishouden op jaarbasis ongeveer 16.000 liter warm water en 90 m³ gas.

Een waterbesparende douchekop verbruikt ongeveer 20% minder water dan een gewone douchekop. Hij laat maximaal 7,2 liter water per minuut door, en toch merk je niet dat er minder water uit de douche komt. Dat komt omdat er bij het water een beetje lucht wordt gemengd. Met een doorstroombegrenzer vermindert het debiet van je wastafelkraan van 10 liter per minuut naar ongeveer 5 liter per minuut. Installeer ook thermostaatkranen – daarmee is het water sneller op de gewenste temperatuur –, herstel lekkende kranen meteen – een kraan die per minuut tien druppels water lekt, verspilt 5 tot 6 liter per dag –, en laat het water niet zinloos stromen wanneer je je tanden poetst. In de keuken kan je besparen door de vaatwasmachine pas te laten draaien als ze helemaal vol is, en op de kraan een waterbesparend mondstuk te monteren.

Omdat we er ook eten mee bereiden, is ons kraanwater van drinkwaterkwaliteit. Wanneer we voor alle toepassingen waarvoor water niet drinkbaar hoeft te zijn – denk aan toiletspoeling, de wasmachine, tuinirrigatie en poetsen – regenwater zouden gebruiken, kunnen we ons waterverbruik verminderen met de helft. Een dak van 30 m² kan jaarlijks gemiddeld 18.000 liter regenwater opvangen. Dat is het gemiddelde jaarlijkse watergebruik voor de wasmachine, toilet en schoonmaak van één persoon. Bij nieuwbouw is een systeem voor regenwaterrecuperatie in Vlaanderen verplicht, bij renovatie is het aangeraden. Een recuperatiesysteem bestaat uit een ondergrondse watertank, filters en een pomp die het water uit de tank haalt

Beeld: BWT 

Regenwater is niet alleen gratis, het is ook erg zacht. Door voor het wassen van onze kleren regenwater in plaats van leidingwater te gebruiken, is de wasmachine beter beschermd tegen kalkaanslag. Tegelijk besparen we op wasmiddel aangezien zacht water de waskracht ervan niet vermindert. Omdat regenwater geen kalk bevat, is het bovendien zachter voor onze huid.

In feite heeft regenwater maar één nadeel: het is niet zuiver. Water dat van het dak naar de regenwaterput loopt, bevat vuil van rottende bladeren, mos, vogelpoep … Om het om te zetten in consumptiewater, moet het worden gezuiverd. Welke filters  hiervoor nodig zijn, hangt af van waarvoor je het regenwater wil gebruiken. Wil je er alleen je tuin mee besproeien of de auto wassen, dan zijn een cycloonfilter en een aanzuigfilter voldoende. Een cycloonfilter wordt vóór de regenput geplaatst en voorkomt dat er grof vuil in de watertank komt. Een aanzuigfilter houdt zand- en vuildeeltjes tegen om de pomp te beschermen.

Wil je het regenwater ook gebruiken voor je wasmachine of voor toiletspoeling? Dan moet het fijner worden gefilterd door middel van een actieve koolfilter. Die zorgt er meteen voor dat geuren en kleuren uit het water worden gehaald. Zo ruiken je pas gewassen kleren lekker fris.

Er bestaan compacte fijnfiltratiesystemen met drie filters in één geheel: een ingangsfilter weerhoudt alle zichtbare vuildeeltjes, vervolgens houdt een geweven filter fijn slib tegen, en daarna filtert de koolfilter tot 5 µm (micrometer). De nieuwste systemen hebben filterbokalen en -patronen die bacteriostatisch zijn behandeld. Daardoor kunnen bacteriën niet gaan kweken en vormt er zich geen slijm in je toiletpotten.

Wil je douchen met regenwater? Laat dan een uv-lamp installeren. Uv-straling doodt minstens 99% van bacteriën, virussen, algen en schimmels door het dna van deze micro-organismen te vernietigen.

Voor toepassingen als tanden poetsen, afwassen, koken en drinken is regenwater volgens de regelgeving niet toegestaan. Daarom is elke rechtstreekse verbinding tussen je regenwatersysteem en het leidingnet verboden.

Meer info over regenwaterrecuperatie lees je hier

Water dat door je verwarmingsleidingen loopt, kan na verloop van tijd vervuild raken door slib, roest- en kalkschilfers. Deze deeltjes doen eerst de warmtewisselaars dichtslibben, en vervolgens ook bijvoorbeeld de leidingen van de vloerverwarming, waardoor die niet meer echt warm worden. Elke millimeter kalkafzetting op het warmtewisselingsoppervlak verhoogt het energieverbruik met 10 procent. Roest en kalk kunnen ook de oorzaak zijn van verstopte kranen, een dichtslibbende warmtewisselaar, lekkages, en zelfs het uitvallen van de verwarmingsketel.

Kalkafzetting en corrosie in het verwarmingscircuit kan je voorkomen door je verwarmingsinstallatie te laten opvullen met leidingwater dat – naargelang de samenstelling van het water – is onthard of ontzout. In onthard water kan er zich geen kalkaanslag vormen, en als er weinig zouten in het water zitten, zal ook de galvanische corrosie minimaal zijn. Bekende ketelfabrikanten nemen in hun garantievoorwaarden op dat het vul- en bijvulwater aan bepaalde richtlijnen moet voldoen (o.a. de Duitse VDI-2035, in België door Buildwise opgenomen in de TV 278). Indien niet conform kan in geval van schade de garantie vervallen.

Voor nieuwe installaties gebruikt men bij het vullen een ontharder, een demineralisator of een mobiel RO-toestel (omgekeerde osmose). Bij bestaande verwarmingsinstallaties kan met behulp van een demineralisator het systeemwater worden ontzout zonder dat de verwarmingsinstallatie moet worden uitgezet en afgelaten.

Meer info over CV-water-behandeling vind je hier 

Warm water dat in leidingen blijft zitten, koelt af. Het is dan ook verstandig de warmwaterleidingen in onverwarmde ruimtes zorgvuldig te isoleren.

Installeer je een nieuwe badkamer of keuken? Probeer dan de afstand tussen de tappunten in de keuken of badkamer tot het warmwatertoestel zo kort mogelijk te houden. Hoe dichter de boiler zich bij de kranen bevindt, hoe minder warmte er onderweg via de leidingen verloren gaat, en hoe minder lang je moet wachten tot er warm water uit de kraan stroomt. Een warmwaterbereider plaats je daarom best dichtbij de badkamer, waar je de grootste hoeveelheid warm water verbruikt.

Een warmtepompboiler is een warmtepomp die warm water produceert en hiervoor de lucht uit bijvoorbeeld de stookruimte of de garage als energiebron gebruikt. Hierdoor is een warmtepompboiler al snel drie keer zuiniger dan een klassieke elektrische boiler.

Heb je zonnepanelen, laat de warmtepompboiler dan draaien op het moment dat je zonnepanelen het meest produceren, bijvoorbeeld tussen 10 en 15 uur als je installatie op het zuiden is gericht. Zo optimaliseer je je zelfverbruik. Een warmtepompboiler werkt als een thermische batterij, waarbij je de warmte van de zon stockeert in een opslagvat tot op het moment dat je die warmte wil gebruiken, bijvoorbeeld voor een bad of douche.

Een van de grote voordelen van warmtepompboilers is het lage werkingsvermogen (300 tot 650 W) in vergelijking met een elektrische boiler (1.800 à 2.000 W). Dit lage vermogen zorgt ervoor dat je elektriciteitsafname minder snel hoge pieken vertoont en dat je dus minder snel en minder vaak meer stroom nodig hebt dan wat de zonnepanelen produceren.

Voor een warmtepompboiler kan je een Mijn VerbouwPremie van 900 euro aanvragen. 

Meer info over warmtepompboilers vind je hier 

Tekst: Violette Goethals